Edukacja polonistyczna i kulturalna w latach 2004 – 2014

Nasza szkoła, której patronem jest poeta, dba o rozwój zainteresowań humanistycznych, kształtuje wrażliwość artystyczną uczniów, zarówno jako odbiorców kultury, jak i jej twórców. Wielu nauczycieli polonistów przez dziesięciolecia nadawało kształt życiu kulturalnemu szkoły. Od początku jej istnienia byli to: Stanisław Szymański (1954 – 1971), Barbara Bryłowa (1954 – 1970), Zofia Marcinkiewicz (1958 – 1986), Barbara Filipczak – Czerniec (1964 – 1968), Karol Kremser (od 1971 nauczyciel języka polskiego, dyrektor w latach 1986 – 2003), Genowefa Pawłowska (1970 – 2009), Czesława Politańska – Szulc (1973 – 1986), Alicja Olewnik (1974 – 1979), Anna Nachyła (1976 – 2009), Maria Kurzępa (1979 – 1996), Małgorzata Puźniak (1985 – 1991), Barbara Rostek – Nowacka (od 1987, od 2003 dyrektor szkoły), Artur Fryz (1989 – 1991). Informacje o humanistycznych tradycjach Liceum z lat 1954 – 2004 można znaleźć w biuletynie wydanym z okazji IV Zjazdu Absolwentów, dlatego w tym tekście skupimy się na ostatnim dziesięcioleciu. Wiele działań, z których znana była szkoła, jest kontynuowanych, ale pojawiły się też nowe, wykorzystujące możliwości, jakie dają nowoczesne narzędzia. Pracownie języka polskiego są wyposażone w sprzęt audiowizualny z dostępem do Internetu, dzięki temu uczniowie zdobywają wiedzę w atrakcyjnej formie.

W ostatnim dziesięcioleciu humanistyczne pasje uczniów rozwijały nauczycielki języka polskiego: Genowefa Pawłowska, Anna Nachyła, Barbara Rostek – Nowacka, Anna Ambroziak (od 2005) i Edyta Rybczyńska (od 2005) oraz Beata Fryz (2007 – 2012), Beata Pokorska (2003 – 2005), Olga Fliszewska (2006/2007), Beata Frątczak (2008 – 2009). Polonistki zawsze wspierali nauczyciele – bibliotekarze, służąc pomocą w organizowaniu różnych przedsięwzięć: Anna Marciniak – Ladko (1994 – 2006, opiekowała się także szkolnym kabaretem), Dominika Starzyńska (2006/2007) i Piotr Staniszewski (od 2007, opiekun koła grafiki komputerowej oraz gazety ,,C@sper”), Agnieszka Makuła – Broda (nauczyciel – katecheta od 2009), która opiekuje się kołem dziennikarskim oraz Anna Adamowska (od 1994) i Dorota Kępińska (od 1987) uczące wiedzy o kulturze.

Nasi uczniowie odnosili sukcesy w wielu konkursach literackich. Warto wymienić laureatów Ogólnopolskiego Konkursu na Pracę z Literatury Justynę Kałamajską (I nagroda 2008) i Pawła Jędrzejczaka (wyróżnienie 2005), a także Bartosza Pietrzaka nagrodzonego w Ogólnopolskim Przeglądzie Twórczości Literackiej Dzieci i Młodzieży ,,Kacze Pióro” (2009). Największe poetyckie sukcesy osiągnęła Milena Kusiak, zdobywając Grand Prix Ogólnopolskiego Konkursu Rymkiewiczowskiego – Złoty Rymek (2012) i dwukrotnie Laur Celiny Dangel – Fijałkowskiej w Konkursie Jednego Wiersza (2010, 2011). Młodzież co roku brała udział Ogólnopolskim Konkursie Recytatorskim. Finalistą w 2006 roku został Szymon Piotrowski, III miejsce w województwie w kategorii poezji śpiewanej zajął Krzysztof Bździel (2011), w eliminacjach wojewódzkich uczestniczyli między innymi Katarzyna Konczarek, Dariusz Gruszczyński, Angelika Iwoła, Marcel Chodorowski. O poetyckich zainteresowaniach uczniów Kasprowicza świadczy także dwukrotnie zdobyty tytuł Poetyckiej Szkoły Roku (2009 i 2011) w akcji organizowanej przez KDK ,,Poetycka Kostka Wolnego Wyboru” w ramach Festiwalu Złoty Środek Poezji.

Dziennikarskie talenty uczniowie mogli wykorzystać, biorąc udział w ogólnopolskich i wojewódzkich konkursach dziennikarskich, w których wyróżnili się Maja Ambroziewicz, Jakub Czarnecki, Paulina Kowalska, Michał Misztal, Małgorzata Pachlińska, Aleksandra Sułkowska. Efektem dużego zaangażowania młodzieży w pracę koła dziennikarskiego stały się filmy promujące działania szkoły (2010, 2011, 2012, 2013). Szczególnym dokonaniem był film dokumentalny ,,W moim śnie” (2010) opowiadający o 55 latach historii szkoły z perspektywy absolwentów. Filmy można obejrzeć w wideotece Kasprowicza na stronie internetowej szkoły. Warto dodać, że filmowe projekty uczniów Kasprowicza stały się inspiracją dla podobnych działań innych kutnowskich szkół.

Kasprowiczowską specjalnością stała się ortografia. Mistrzami Ortografii Powiatu Kutnowskiego byli Paweł Jędrzejczak (2004), Marta Klosse (2007, 2008, 2009), Aleksandra Niewiadomska (2010). W zmaganiach ortograficznych wyróżnili się również Joanna Jędrzejczak, Agnieszka Gołąb, Ewa Trzeciak, Berenika Bartnik, Paulina Szulc, Marcin Wawrzonowski.

Od początku istnienia Liceum może się poszczycić uczniami utalentowanymi aktorsko i muzycznie, dlatego tak wiele wydarzeń artystycznych zapisało się w pamięci widzów. Kasprowiczowscy artyści mogli prezentować swoje umiejętności w widowiskach poetycko – muzycznych, wpisujących się w organizowane od ponad czterdziestu lat Tygodnie Języka Polskiego. Tematyka tygodni była bardzo różnorodna, zazwyczaj związana z ważnymi postaciami i wydarzeniami życia kulturalnego (Rok Stanisława Wyspiańskiego, Zbigniewa Herberta, Czesława Miłosza, 25 rocznica powstania Solidarności, inspiracją stały się także poezja Wisławy Szymborskiej czy motyw małych ojczyzn). Na osobne podkreślenie zasługują spektakle związane z tradycją szkoły. Jeden z nich zatytułowany ,,Jakże się odnajdziemy” poświęcony był twórczości absolwentów, uczniów i nauczycieli (np. Czesławy Politańskiej – Szulc, Artura Fryza, Haliny Kamińskiej, Jarosława Domagały) z okazji 55-lecia Liceum (przygotowała Beata Fryz) oraz dwa zainspirowane dziełami patrona Jana Kasprowicza – w 150 rocznicę urodzin (,,Rozmiłowała się ma dusza” 2010) i inaugurujący Rok Jubileuszu 60 – lecia Liceum (,,Ślad po mnie czyż tu zostanie?” 2013). Autorkami spektakli były Genowefa Pawłowska, a od 2009 roku, Anna Ambroziak. Warto podkreślić, że wkład w ich tworzenie mieli również absolwenci – Joanna Domagała, Izabela Borkowska, Agnieszka Dąbrowska-Walczak, Krzysztof Ryzlak, Krzysztof Bździel.

Ważnym artystycznym przedsięwzięciem ostatnich lat był koncert ,,Zawsze ten sam Kasprowicz” z okazji 55 – lecia Liceum, który odbył się 26 września 2009 roku. Wzięli w nim udział uczniowie i absolwenci opowiadający o dziejach szkoły na tle współczesnej historii. Piosenki i teksty poetyckie przywołały wspomnienia z kolejnych dekad istnienia Kasprowicza. Koncert przygotowali Anna Ambroziak i Krzysztof Ryzlak. Uroczystości towarzyszyła wystawa fotografii ukazująca wydarzenia z historii i teraźniejszości szkoły przygotowana pod kierunkiem Anny Adamowskiej.

Teatralne tradycje Kasprowicza kontynuuje Barbara Rostek – Nowacka. Przygotowane z młodzieżą spektakle ,,Moralność według Dulskiej” i ,,Co jest grane? Czechow w trzech odsłonach” były przyjęte z ogromnym entuzjazmem przez widzów. Obejrzeli je nie tylko uczniowie naszej szkoły, ale także gimnazjaliści i mieszkańcy Kutna. Młodzi artyści wystąpili także charytatywnie, wspierając działalność Hospicjum Kutnowskiego.

Przygotowaniom do spektakli i widowisk towarzyszyły warsztaty teatralne (prowadził Krzysztof Ryzlak), wokalne (Joanna Domagała), taneczne (Izabela Borkowska). Uczniowie spotykali się także z aktorami – absolwentami naszej szkoły Przemysławem Gąsiorowiczem (który przedstawił monodram ,,Gombrotypy” według tekstów Witolda Gombrowicza) i Maciejem Maciejewskim.

Od 2010 roku jest organizowana Harenda – przegląd działań twórczych wyłaniający talenty w różnych dziedzinach sztuki. Odbyło się pięć edycji przeglądu, podczas których wystąpili wokaliści, instrumentaliści, recytatorzy, aktorzy kabaretowi, tancerze, graficy z gimnazjów powiatu kutnowskiego oraz z naszego liceum. Harenda stała się dla gimnazjalistów okazją do poznania szkoły, a wielu z nich zostało jej uczniami, gdyż dostrzegli możliwość rozwijania swych artystycznych pasji. Przeglądy przygotowuje młodzież z klas humanistycznych pod kierunkiem Edyty Rybczyńskiej.

Wydarzenia artystyczne są od roku 2009 filmowane i można je obejrzeć w wideotece Kasprowicza na szkolnej stronie internetowej. Informacje o wydarzeniach kulturalnych można przeczytać w szkolnej gazecie ,,C@sper” (o jej działalności traktuje osobny artykuł).

Szkoła od lat współpracuje z instytucjami kulturalnymi w całym kraju. Uczniowie uczestniczą w lekcjach muzealnych np. w Muzeum Narodowym i Muzeum Literatury w Warszawie, Muzeum Historycznym i Muzeum Kinematografii w Łodzi, Muzeum Mazowieckim w Płocku. Tradycją stały się zajęcia warsztatowe w Polskim Radiu, Telewizji Polskiej czy TVN. Od lat klasy humanistyczne odwiedzają łódzką Filmówkę. Wycieczki przedmiotowe często połączone są z wizytami w teatrach w Warszawie, Łodzi czy Krakowie. Na co dzień współpracujemy z Kutnowskim Domem Kultury, Młodzieżowym Domem Kultury, Miejską i Powiatową Biblioteką Publiczną, Biblioteką Pedagogiczną, Muzeum Regionalnym, Towarzystwem Przyjaciół Ziemi Kutnowskiej, Kutnowskim Towarzystwem Historycznym, Archiwum Państwowym oddział w Kutnie. Na szczególne wyróżnienie zasługuje Kutnowski Dom Kultury, który wielokrotnie użyczał sceny na szkolne uroczystości, od kilku lat odbywają się w nim Dni Patrona połączone ze ślubowaniem klas pierwszych, grane są spektakle i koncerty. Uczniowie biorą udział w konkursach organizowanych przez KDK (np. ,,Oblicza wojny”, ,,Jak się zaczyna miasto”, w których sukcesy odnieśli Dariusz Gruszczyński, Daria Jankowska, Paulina Magierska, Marianna Walczak, Angelika Iwoła, Marcel Chodorowski). Uczestniczą także w projekcjach filmowych i spektaklach teatralnych. Współpraca mogła być tak owocna niewątpliwie dzięki życzliwości długoletniej dyrektor KDK Teresy Mosingiewicz. Równie ważnym partnerem szkoły jest Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna w Kutnie. Dzięki organizowanym przez nią spotkaniom uczniowie mieli okazję poznać wybitne postacie kultury, uczestniczyć w wykładach i spotkaniach autorskich.

Warto w tym miejscu napisać o programie Szkoła Dialogu przygotowanym przez organizację pozarządową – Fundację Forum Dialogu między Narodami, w którym brali udział uczniowie klasy humanistycznej w 2011 roku (koordynator Anna Ambroziak). Podczas warsztatów prowadzonych przez trenerki Fundacji uczniowie poznawali historię i kulturę Żydów. Na spotkaniu podsumowującym projekt gościliśmy w naszej szkole grupę liderów społeczności żydowskiej z USA przebywających w Polsce w ramach programu wizyt studyjnych, realizowanego wspólnie z Ministerstwem Spraw Zagranicznych RP. Efektem warsztatowej pracy młodzieży było przygotowanie wycieczki po Kutnie – śladami społeczności żydowskiej naszego miasta, na którą zaproszeni zostali goście z USA oraz uczniowie kutnowskich gimnazjów. W przygotowaniu projektu nieoceniona była pomoc dr. Janusza Pawlaka (autora publikacji poświęconych społeczności żydowskiej w Kutnie), Andrzeja Olewnika i Grażyny Baranowskiej (Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna), Jolanty Leśniewskiej (Archiwum Państwowe oddział w Kutnie), Grzegorza Skrzyneckiego (Muzeum Regionalne w Kutnie). Uczniowie przygotowali film z realizacji projektu, który został wyróżniony, a Liceum uzyskało tytuł Szkoły Dialogu.

Uczniowie chętnie brali udział w konkursach plastycznych organizowanych przez Młodzieżowy Dom Kultury, odnosząc w nich sukcesy (Adrianna Kaca, Aleksandra Pajor, Monika Bednarek, Monika Stróżewska). W konkursie plastycznym ,,Maluję słuchając Szopena” organizowanym przez Społeczną Fundację Miasta Kutna czołowe miejsca zajęli Adam Sawicki (I m.), Katarzyna Jankowska (II m.), Justyna Jabłońska (III m.). Talentami plastycznymi opiekowała się Anna Adamowska.

Wielokrotnie gościliśmy w szkole ludzi nauki i kultury. Uczniowie spotykali się z pracownikami naukowymi Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Uniwersytetu Łódzkiego, Polskiej Akademii Nauk. W tym roku zostało zorganizowane seminarium ,,Śladami Jana Kasprowicza” z udziałem profesora Bogdana Burdzieja z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Janiny Sikorskiej, dyrektor Muzeum im. Jana Kasprowicza w Inowrocławiu, Jana Engelgarda z Muzeum Niepodległości w Warszawie oraz doktora Jacka Saramonowicza, prezesa Kutnowskiego Towarzystwa Historycznego. Seminarium przybliżyło młodzieży mniej znane fakty z życia i ciekawe aspekty dzieła artysty.

Niniejszy tekst miał na celu przedstawienie ważniejszych wydarzeń i form edukacji polonistycznej i kulturalnej w Liceum. Oczywiście nie jest możliwe wyczerpanie tematu, ale zależało nam na pokazaniu różnorodności pracy z młodzieżą, która nie ogranicza się tylko do lekcji. Kasprowicz zawsze był i jest szkołą ludzi z pasją, wrażliwych i twórczych, otwartych na świat, kulturę i drugiego człowieka.

Anna Ambroziak, Edyta Rybczyńska